Een kat, een hond of een konijn – huisdieren staan meestal bovenaan op de verlanglijstjes van kinderen. Een vriend met wie je kunt spelen, praten en die je mag knuffelen, kan een echte aanwinst zijn voor een kind. Maar wat betekent het eigenlijk om een huisdier te hebben? En hoe zorg je voor een harmonieuze relatie tussen kind en dier?

 

De kindervraag ‘Mag ik een huisdier?’

Bijna ieder kind stelt deze vraag en probeert zijn ouders ervan te overtuigen hoe belangrijk een vriendje op vier poten is. Volwassenen zijn in deze situatie vaak niet zeker van hun zaak. Wat weten hun kinderen over dieren? Hebben zij als gezin wel de mogelijkheid een dier een goed thuis te bieden? En wat als de kinderen het dier na een tijdje niet interessant meer vinden? Een viervoeter is nou eenmaal geen speeltje wat kinderen weg kunnen leggen als het ze uitkomt, het is een levend wezen met behoeftes en gevoelens. Maar juist daardoor kan het een geweldige verrijking zijn.

Let wel; de volledige verantwoording van een huisdier kun je nooit bij je kind neerleggen en mag je niet lichtzinnig opvatten. Met het verwelkomen van een huisdier beloof je zijn leven lang goed voor hem te blijven zorgen.

 

Positief effect op de kinderen

Talrijke studies tonen aan dat het omgaan met dieren op verschillende manieren een positief effect heeft op de gezondheid en ontwikkeling van een kind. Maar los van alle wetenschap kan elke dierenliefhebber beamen: als je in het gezelschap bent van dieren, gaat je hart gewoon open. Ook dat van kinderen.

 

Bevordering van de ontwikkeling van kinderen

Huisdieren brengen vreugde, afwisseling en actie in een gezin. “Maar dat is niet alles”, zet kinder- en jeugdspsychotherapeut en sociaal pedagoog Andreas Steiger , “Dieren bevorderen de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen, en dit op een heel speelse manier. Als kinderen voor hun dierenvriend zorgen, leren ze niet alleen verantwoordelijkheid te nemen, maar ook om hun behoeften te erkennen.” Kinderen stellen zichzelf dan vragen als:

  • Hoe gaat het nu met mijn dier?
  • Wat voelt hij?
  • Wat is er nodig om hem gelukkig te maken?

Dagelijks worstelen de kinderen onbewust met deze vragen. “De vaardigheden die hiermee worden geleerd, worden ook in het dagelijks leven overgedragen op medemensen”, zegt de expert. Daarbij is overigens wel een zorgvuldig begeleiding door een ouder cruciaal.

 

Tekst gaat verder onder de afbeelding

 

Dierenfeedback

Dieren nemen stemmingen subtiel waar en reageren daarop. Zo zal een kat een kind ontwijken dat boos is. Dergelijke feedback van dieren kan waardevolle corrigerende relatie-ervaringen opleveren, vooral voor kinderen zonder broers of zussen. Als er ook een dier in het gezin leeft, zijn het niet langer alleen de persoonlijke wensen van een kind die tellen. Kinderen leren tijd en aandacht met anderen te delen, rekening te houden met anderen, hun behoeften te respecteren en zichzelf opzij te zetten. Als de kat zich terugtrekt of het konijn in zijn schuilplaats kruipt, moeten de kleine dierenliefhebbers dat accepteren.

 

Dierbare vriendschappen

Naast kinderen weerspiegelen honden, katten en andere huisdieren ook het emotionele leven van adolescenten. Vooral adolescenten die nogal verlegen zijn, sociale interactie moeilijk vinden of die ontweken of gepest worden door hun leeftijdsgenoten profiteren van het gezelschap van dieren. In de omgang met het dier leren ze anderen te benaderen. Bij een huisdier vinden ze gemakkelijker toegang en ontstaat een gevoel van saamhorigheid. “In moeilijke of trieste levenssituaties is een huisdier een schouder om op te leunen en een vertrouweling aan wie je alles kunt vertellen. En dit zonder dat de dieren je erop veroordelen of beoordelen. Dieren kunnen menselijke vriendschappen niet vervangen, maar ze kunnen ontbrekende banden of minder harmonieuze relaties met familieleden opvangen”, aldus Andreas Steiger.

 

De aanschaf van een huisdier overwegen

Het aanschaffen van een huisdier heeft veel voordelen. Niettemin moet de intrede van een levend wezen in je gezin goed doordacht zijn. Overhaaste dierenaankopen leiden er vaak toe dat de kinderen snel hun interesse verliezen en het nieuwe vriendje in een asiel belandt. Wees daarom eerlijk naar jezelf en de kinderen toe en neem de tijd om een beslissing te nemen. Staat de aanschaf van een huisdier ter discussie? Houd er rekening mee dat verschillende diersoorten om verschillende hoeveelheden tijd, zorg, geld en ruimte vragen. Bovendien hebben ze allemaal een andere behoeften qua interactie. Sommige dieren vinden het fijn om aangehaald te worden, terwijl dat anderen – bijvoorbeeld hamsters – juist stress kan bezorgen.

 

Tekst gaat verder onder de afbeelding

 

De verantwoordelijkheid van kinderen

Kinderen beloven vaak dat ze in hun eentje voor het huisdier zullen zorgen, maar dat lukt niet altijd en dat mag ook niet, benadrukt Andreas Steiger. “Een dier is altijd teamwork. De hoofdverantwoordelijkheid voor het nieuwe huisgenootje moet altijd bij de volwassen liggen. Het niveau van verantwoordelijkheid dat een kind kan dragen, hangt af van de leeftijd.”

Verantwoordelijkheid vanaf 4 jaar

Kinderen vanaf ongeveer vier jaar kunnen de behoeften van andere levende wezens een beetje ‘lezen’. Daarom mogen jonge kinderen om veiligheidsredenen niet actief deelnemen aan de verzorging van het dier.

Verantwoordelijkheid vanaf 10 jaar

Vanaf een jaar of tien kunnen kinderen zelfstandig enkele taken op zich nemen, zoals het voeren of het schoonmaken van het verblijf. Maar dit mag enkel onder toezicht van hun ouders. Volwassenen mogen jongere kinderen nooit zonder toezicht alleen met het dier laten, zelfs niet bij het braafste dier.

Verantwoordelijkheid van tieners

Ook tieners moet je als ouder op elk moment kunnen helpen en, indien nodig, herinneren aan hun verplichtingen. Zo leren ze al snel dat een huisdier verzorgen niets met je humeur van die dag te maken heeft en dat je ook bij slecht weer met de hond moet wandelen.

 

Tekst gaat verder onder de afbeelding

 

Behoeften van het huisdier

Voor de aanschaf van het huisdier moeten ouders praten over de behoeften van de viervoeter en de bijhorende taken. Zo kunnen er bijvoorbeeld vaste regels opgesteld worden voor de verzorging van het dier. Het is belangrijk dat volwassenen – ongeacht of er een huisdier intrekt – de basisregels voor het omgaan met dieren uitleggen voordat ze contact met dieren toestaan.

 

Regels voor huisdieren

De regels die opgesteld worden gelden niet alleen voor kinderen, maar ook voor de huisdieren zelf. Zo moet een gezinshond de bassisignalen leren tijdens een hondentraining, en ook katten hebben grenzen nodig. Zo kan bijvoorbeeld de kinderkamer taboe zijn.

 

Alternatieven voor een huisdier

Kun je zelf geen huisdier houden? Misschien is er een boerderij bij je in de buurt die je regelmatig kunt bezoeken, of ken je dieren die jouw verzorging goed kunnen gebruiken. Paardeneigenaren bieden soms aan de zorg voor hun dier te delen, net als de tijd voor het berijden van het paard. En ook maneges leren jongens en meisjes verantwoordelijkheid te nemen en snel vriendschap te sluiten met dieren – en dit dikwijls samen met leeftijdsgenoten die dezelfde interesses hebben.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

 

Belangrijke basisregels met (huis)dieren

De aantrekkingskracht van dieren op kinderen is enorm – andersom is dit niet altijd het geval. Dieren reageren instinctief door te ‘bevriezen’, te vluchten of aan te vallen wanneer ze zich bedreigd voelen. De veiligheid van kinderen en dieren staat altijd voorop. De volgende basisregels zijn daarom belangrijk in de omgang met (huis)dieren:

  • Dieren zijn levende wezens met hun eigen behoeften die we moeten respecteren. We moeten voor ze zorgen, ook als we geen zin hebben of als het slecht weer is.
  • We raken nooit een dier van achteren aan en we raken geen onbekende dieren aan zonder toestemming van de eigenaar.
  • We benaderen het dier niet, het dier kan naar ons toekomen – als hij het wil. We blijven kalm in zijn aanwezigheid.
  • Dieren moeten ons kunnen ‘ruiken’, dus we moeten ze de gelegenheid geven om aan ons te snuffelen.
  • We behandelen dieren goed. We vangen geen dieren, we vallen ze niet lastig, we pesten ze niet.
  • We voeren geen vreemde dieren, en onze eigen dieren alleen onder begeleiding van onze ouders.
  • We trekken niet aan dieren, niet aan hun staart, vacht of oren.
  • Als een dier ons ontwijkt gaan we weg, want hij heeft laten merken dat hij even geen contact wil.
  • We rennen niet weg van dieren, anders gaan ze ons misschien achterna. Als we bang zijn, staan we stil, onze armen dicht bij ons lichaam (bij voorkeur gekruist voor onze borst), kijken we niet naar het dier en zijn we stil.
  • We schreeuwen niet tegen dieren.
  • We storen dieren nooit terwijl ze eten en pakken hun eten ook niet af. En we storen hen ook niet wanneer ze slapen of rusten. De slaapplek van het dier in zijn eigen plek.

 

Positieve effecten van een huisdier

De positieve effecten van een huisdier op kinderen:

  • verantwoordelijkheidsgevoel
  • zelfvertrouwen
  • onvoorwaardelijke vriend
  • beweging
  • empathie
  • verbeterde gezondheid

 

Een huisdier kiezen

Welk huisdier het best bij jullie past, hangt van het hele gezin af.. Denk hierbij aan de verschillende karakters, actieve tijden van de dieren. Hamsters zijn bijvoorbeeld nachtdieren en houd er rekening mee dat sommige huisdieren minimaal één soortgenootje nodig hebben.

Daarnaast is het belangrijk mee te wegen hoeveel tijd jullie dagelijks aan een toekomstig huisdier kunnen besteden. Ook de liefdevolle verzorging van een hamster vraagt aandacht, maar kost minder tijd dan dat van een hond die dagelijks volop uitgelaten moet worden. Verdiep je vooraf goed in het leven, de oorsprong en de behoeften van verschillende huisdieren:

bron: Hart voor Dieren Magazine