Natuurlijk belonen we onze hond bij de opvoeding graag als hij iets doet wat we hem gevraagd hebben. Maar moeten we hem altijd iets lekkers geven?

Wanneer een pup net bij ons komt wonen, heeft hij meestal nog geen flauw idee van wat we van hem verwachten en de opvoeding staat nog op een laag pitje. Onze woorden ‘zit’, ‘plaats’, ‘voet’ en ‘kom hier!’ zijn betekenisloos voor hem. We kunnen zijn kontje op de vloer drukken zodat hij gaat zitten, maar dat is erg vervelend voor een hond en hij snapt ook niet wat het doel is. Als je je hond iets wilt leren, moet je te allen tijde stress zien te vooromen.

De traktatie die we in de lucht houden en die door de hond met z’n ogen wordt gevolgd, zorgt ervoor dat het dier automatisch gaat zitten. Iets lekkers op de grond motiveert hem om te gaan liggen, een snoepje voor de neus laat de hond naast ons rennen en een lekker ruikend hapje in onze hand zorgt ervoor dat hij bij ons blijft. Hij leert op deze manier van alles zonder enige druk of stress, juist met hoge motivatie en vol verwachting.

Waarom die beloning dan achterwege laten?

In de eerste leerfase, dat wil zeggen het moment waarop een hond de gesproken woorden en gebaren begint te combineren met wat we van hem vragen, zijn smakelijke beloningen echt geen steekpenningen. Als de timing goed is, leert de hond de betekenis van jouw woorden en handsignalen correct te interpreteren. Maar daarna neemt de kans toe dat hij zich niet langer concentreert op jou en je wensen, maar alleen op het lekkers in je zak of in je hand. Met andere woorden: hij volgt niet jou met al zijn zintuigen, maar de geur van worst of kaas. Dit is contraproductief voor het verder leren, omdat hij voortaan bijvoorbeeld niet ‘blijft’, tenzij je een lekker hapje aan zijn voeten legt. Jouw signalen worden overstemd door de wens om te eten. En omdat honden heel slim zijn, kan het zelfs zo zijn dat ze niet meer terugkomen als je hen roept, tenzij je met een traktatie loopt te zwaaien. Of dat ze alleen gaan zitten als jij je hand in je traktatiezak steekt. Een hond zal zich niet gemotiveerd voelen om losjes en braaf mee te lopen aan de riem als hij niet langer wordt verleid door een brokje. Hij zal zelfs regelmatig zomaar voor je gaan zitten en om een ​​beloning gaan bedelen. Op dat moment zijn de rollen omgedraaid: je hond heeft geen zin in welke actie dan ook zonder een hapje. 

Hoe kun je zonder een lokmiddel belonen?

Dit is echt niet zo moeilijk. Zodra een hond jouw signalen/commando’s heeft begrepen, en hij weet dus wat ‘zit’, ‘hier’ en ‘af’ betekent, bevestig je jouw hond na (!) de gewenste uitvoering van het commando dat hij het netjes heeft gedaan met aai in de nek of over de schouders, een jubelend ‘braaaaf!’ of een spelletje waar hij van houdt. Vervolgens geef je hem een hem een nieuwe opdracht. 

Het is aan jou om uit te zoeken welke van deze beloningen het beste werkt voor jouw hond, omdat elke viervoeter zo zijn eigen voorkeur heeft. Alle drie bevestigingen (aaien, jubelen en spelen) geven echter gelukshormonen af in het brein van de hond – de leerling beloont zichzelf als het ware voor zijn prestaties. Dit wekt op zijn beurt het verlangen naar meer op en zorgt ervoor dat je hond in de startblokken staat om van alles te leren. Op de lange termijn – en niet alleen als je een traktatie voor zijn neus houdt. Nog een belangrijke bijwerking: je hond laat jou niet langer uit het zicht en geeft jou zijn volledige aandacht, ook als je niets lekkers bij je hebt.

Welke voordelen heeft belonen zonder lekkers?

Door de alternatieve beloningen bouwt je hond een hechtere band met je op dan mogelijk is met voedsel. Aaien, belonen met je stem of samen spelen biedt een veel nauwer contact. Het bevordert een goed partnerschap tussen jullie tweeën – veel sterker dan voedsel. Iedereen kan hem immers smakelijke hapjes geven, maar persoonlijk contact met zijn meest geliefde mens vindt hij alleen bij jou. 

Mag ik hem nu nooit meer wat lekkers geven?

Natuurlijk wel. Maar je moet nooit in de verleiding komen om hem van tevoren te laten zien wat hij kan verwachten. Een heerlijke beloning is een speciale verrassing na een speciale daad. Dit moet iets zeldzaams zijn, en altijd worden geassocieerd met lof, aaien en spelen. Het kan een jackpot worden waarvan de hond nooit weet wanneer deze valt.

Dit artikel verscheen in Hart voor Dieren editie 5.2020.
Wil jij elke maand de beste tips, info en reportages lezen over jouw huisdier? Neem dan nu voordelig een abonnement!

Ook interessant voor jou:
Tips om je hond veilig te laten zwemmen
Doggy Dance voor beginners