Afgelopen jaren hebben we al veelvuldig kennis mogen maken met de processierups. De meeste mensen en huisdieren zijn minder gecharmeerd van dit insect, onder meer door de gekmakende jeuk die het veroorzaakt zodra je er mee in aanraking komt.

Omdat chemische bestrijdingsmiddelen ook schadelijk zijn voor andere organismes, zoeken we naar een betere oplossing. En zie daar; opnieuw vinden we een oplossing in de natuur. Mezen blijken namelijk gek te zijn op de processierups, en ze zijn niet de enige…

De levenscyclus van de eikenprocessierups

De eikenprocessierups wordt uiteindelijk een nachtvlinder. De vlinder zet op haar beurt weer eitjes af in nesten en dat zijn er niet weinig! Eén vrouwtje legt in eerste zo’n 2502 tot 300 eitjes, vervolgens vliegt ze naar een andere plek om een tweede nest met eitjes aan te leggen. Dit kan bovendien wel 20 kilometer verderop zijn. Hierdoor heeft dit insect een behoorlijke grote verspreiding.“So far, so good.” Maar, de rupsen die vanaf medio juli zullen ontpoppen, ontwikkelen een beharing om zichzelf te verdedigen. En het zijn die zogeheten brandharen die een reactie geven zodra ze op onze huid of die van onze huisdieren komen. Of nog gekker, als een hond ze uit nieuwsgierigheid oppakt met zijn tong! Bij katten kan dit ook gebeuren, maar deze dieren zijn over het algemeen heel kieskeurig in wat ze naar binnenwerken. Bij hen zit het gevaar eerder in het lopen over de haren die onderaan de bomen liggen, of het languit daarin gaan liggen.

Vogels houden de aantallen in natuurlijke verhouding

Het is niet zo dat de eikenprocessierups pas sinds enkele jaren in ons land leeft, die was al sinds eind jaren 80 hier. Toch lijken ze explosief in aantal te zijn toegenomen. Hoe komt dat? Daarvoor zijn 3 hoofdoorzaken te benoemen:

• Door veranderende weersomstandigheden is ons klimaat inmiddels veel idealer voor het overleven van deze rups;
• In stedelijke bebouwing werden eiken vaker en vaker gepland in strakke lanen, dit voorzag de rupsen van extra voedsel;
• Doordat bermen rigoureus werden gemaaid* en andere natuur werd vernietigd, trokken de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups weg bij de eiken.

*Gelukkig worden steeds meer gemeentes zich bewust van het nut en noodzaak van insecten voor het behoud van een evenwichtig ecosysteem, en passen ze hun maaibeleid hierop aan.

Vogels en andere natuurlijke vijanden

Onder de natuurlijke vijanden van de processierups spannen kool- en pimpelmezen misschien wel de kroon. Zij vliegen af en aan om hun jongen met eikenprocessierups te voeren. Maar ook de kleintjes van boomklevers eten deze rups. Maar ook de sluipwespen helpen om het aantal rupsen te beperken door hun eitjes in de insecten te leggen waarna hun larven ze opeten. Van de nachtvlinder zelf is de vleermuis de natuurlijke vijand; hij eet de vlinders op.

Mezen schieten te hulp als wij ze helpen

Mezen verblijven graag in onze tuinen, mits ze daar voldoende voedsel, water en onderdak vinden, Helaas schort het daar de laatste jaren aan waardoor de mezenpopulatie in ons land al een tijdje onder de druk staat. En dat terwijl ze graag een deel van de processierupsen voor hun rekening nemen. Zorg ervoor dat onder meer vogels zich weer thuis voelen in je tuin en je helpt mee om de overlast van eikenprocessierupsen tegen te gaan. Het ophangen van nestkasten is een goede eerste stap, maar je kunt nog meer doen om de mezen in en met je tuin te helpen.

Honden en eikenprocessierups

Zeker nieuwsgierige honden met jachtinstinct die alles besnuffelen, lopen het risico ook klachten van de eikenprocessierups te krijgen.

Symptomen en behandeling van hond na processierups

Bron: IVN, Vogelbescherming Nederland