Katten worden vaak intelligent genoemd. Maar hoe zit het met hun leervermogen, emotionele intelligentie en hun natuurkundig inzicht? Verschillende onderzoeken bieden ons opmerkelijke inzichten.

 

Katten zetten hun eigen willetje slim in

Wie intelligentie gelijkstelt aan hoe goed katten op te voeden zijn, duwt de dieren meteen naar de lagere rangen van de intelligentieschaal. Onterecht. Een kat is best in staat om te leren, maar is dikwijls gewoon niet bereid om nutteloze instructies op te volgen. Zodra er echter een voordeeltje voor hem in zit, zien de zaken er heel anders uit. Een huistijger overweegt meteen of dat wat je van hem wilt, ook nuttig voor hem is. Maar blinde gehoorzaamheid? Nee, dat is beneden zijn waardigheid.

 

Intelligentie is heel subjectief

Natuurlijk bestaan er geen domme katten. Alleen uit intelligentie zich bij deze dieren op verschillende manieren. Neem twee katten. De ene weet hoe hij bij de brokjeston moet komen, hem een stukje open kan wrikken en er zo wat brokjes uit kan vissen. De ander gaat voor zijn etensbakje zitten en miauwt hardnekkig; zijn bakje wordt meteen gevuld. De eerste kat heeft na een half uur nog honger, de tweede zit na vijf minuten vol. Hoewel de miauwende kat meer succes heeft, denken we nog steeds dat de doe-het-zelf-kat intelligenter is. Maar zeg nou zelf; de huistijger met het voerbakje heeft zijn baasje precies waar hij hem hebben wil.

 

 

Katten slimmer dan honden?

Honden leer je gemakkelijker gehoorzaamheid aan dan katten. Maar betekent dit automatisch dat de kwispelende viervoeters slimmer zijn dan huistijgers?

Een kat is in de eerste plaats gemaakt om zichzelf te redden. Dat heeft invloed op alle stappen die hij zet. En daarom is ook zijn denkvermogen in eerste instantie gericht op zichzelf. Als een kat zich gehoorzaam en volgzaam aanpast aan de wensen van zijn mensen, is dat eigenlijk een veel intelligentere prestatie dan wanneer een hond leert volgen. Omdat honden hoe dan ook  groepsgehoorzaamheid in hun DNA hebben zitten.

 

Kunnen katten rekenen?

De gedragsonderzoeker Immanuel Birmelin heeft ontdekt dat katten niet alleen kunnen rekenen, maar ook slim genoeg zijn om eenvoudige wiskundige problemen op te lossen. In één onderzoek waren ze in staat om voerbakken, die waren gemarkeerd met één tot vier stippen, toe te wijzen aan specifieke tonen. Als er tijdens de test twee keer een bel ging, gingen de katten rechtstreeks naar de bak met de twee stippen erop, als de bel vier keer ging, gingen ze ook naar de bijbehorende bak.

 

Een Italiaans onderzoek kwam tot een andere conclusie

Christian Agrillo van de Universiteit van Padua in Italië kwam echter tot een heel andere conclusie. Hij plakte drie zwarte stippen op een muur boven een bakje met eten en twee stippen boven een leeg bakje. De bakjes werden van elkaar gescheiden door een muur. Agrillo controleerde vervolgens of de testkatten onderscheid konden maken tussen de twee bakjes. In eerste instantie leek dit inderdaad het geval te zijn, maar de onderzoeker vroeg zich af of de katten daadwerkelijk de stippen telden of slechts de totale hoeveelheid zwarte verf op de muur beoordeelden. Zijn vermoedens werden bevestigd: toen zijn team de twee zwarte stippen groter maakten zodat ze evenveel ruimte op de muur innamen als de drie zwarte stippen boven de volle bak, faalden de katten plotseling voor de test. Overigens: vissen zijn voor dezelfde test wel met vlag en wimpel geslaagd.

 

De kat weet wat er in het muizenhol gaande is

Wetenschappers deden in 1990 een experiment waarbij ze katten een voerbak lieten zien die kort daarna achter een scherm verdween. Het voer werd stiekem verwijderd buiten het zicht van nieuwsgierige kattenogen. Vervolgens kreeg de kat het lege bakje aangeboden. Nu werd het interessant: zou een kat concluderen dat hij het voedsel in de buurt van het scherm moet zoeken, of gewoon naar de lege bak blijven kijken?

De katten slaagden allemaal voor de test en gingen meteen bij het scherm op zoek naar het voedsel. Helaas deden ze het bij verdere tests niet zo goed als de honden, maar misschien lag dat wel aan het feit dat ze het voer niet zo lekker vonden ruiken? Deze zeer kritische eters besnuffelen immers niet voor niets eerst elk kattenvoer voordat ze beslissen of het wel bevalt.

 

Begrijpen katten de wetten van natuurkunde?

Wanneer een kat een glas water van tafel gooit, gaan we ervan uit dat hij gek aan het doen is. Maar stel nou dat hij als een ware wetenschapper de causaliteit van de natuurkunde probeert te onderzoeken? ‘Ik duw het glas en het valt!’ – dus begrijpt dat er zoiets bestaat als oorzaak en gevolg? Wanneer de natuurwetten voor hun ogen worden overtreden – bijvoorbeeld wanneer het glas niet valt wanneer het zou moeten – blijken katten namelijk net zo verward te reageren als menselijke peuters.

Een team van Japanse onderzoekers onder leiding van Saho Takagi van de Universiteit van Kyoto, onderzocht dit in meer detail. In een experimentele opstelling konden de katten eerst observeren hoe een doosje met droogvoer hoorbaar werd geschud en vervolgens ondersteboven werd gedraaid. Wat volgde waren verschillende uitkomsten: soms viel er eten uit de doos, soms niet. Soms hoorden de katten het karakteristieke geschud, maar kwam er dus geen voer uit. Uit de evaluatie van de test bleek dat katten fundamenteel sceptisch zijn als een oorzaak (de doos wordt ondersteboven gedraaid) niet gevolgd wordt door een logisch effect (voedsel valt eruit). Hun aandacht werd echter langer vastgehouden dan bij gebeurtenissen met een voorspelbare uitkomst. De dieren lijken echt besef te hebben van causaliteit.

 

Kunnen katten ons voor de gek houden?

Bijna niemand kan het doordringende miauwen van een kat weerstaan. Dit komt voornamelijk doordat katten miauwen in hetzelfde frequentiebereik als menselijke baby’s huilen. Ze lokken daarbij een reactie bij ons uit. Sinds de kat zich duizenden jaren geleden bij ons voegde, heeft hij meer dan genoeg tijd gehad om één ding te leren: als het kleine, haarloze ding schreeuwt, krijgt het aandacht. Vanaf dat moment heeft hij deze kennis met succes voor zichzelf ingezet. Best slim toch?

Bij de communicatie met soortgenoten miauwen katten dan ook amper tot niet. Dit vocale instrument hebben ze speciaal voor ons mensen ontwikkeld. Lees verder over de taal van katten

 

Emotionele intelligentie katten

De emotionele intelligentie van een levend wezen beschrijft het vermogen om zijn eigen gevoelens en die van anderen op te pikken, te begrijpen en te beïnvloeden. Onderzoek naar de emotionele intelligentie van katten heeft aangetoond dat ze menselijke gebaren en uitdrukkingen kunnen herkennen en onze emoties kunnen weerspiegelen. Interessante studies over het onderwerp zijn afkomstig van Vonk (2015) en Finka (2019). Als we opgewonden zijn, is onze kat dat ook. Sommige onderzoekers zijn zelfs van mening dat katten zich bewust zijn van hun eigen gevoelens en precies weten hoe ze deze moeten gebruiken om bij een beslissing te blijven en hun doel te bereiken.

 

Hoe goed kunnen katten leren?

Vanwege hun eigenzinnigheid wordt het vermogen van een kat om te leren nogal eens onderschat. Maar zelfs huistijgers zijn op te voeden. Katten begrijpen snel wanneer bepaald gedrag voor hen de moeite waard is. En dat is precies de truc van succesvolle kattentraining: opvoedtips voor katten

 

Test hoe slim jouw kat is

In iedere kat schuilt een genie op zijn eigen manier. Benieuwd hoe groot het leervermogen van jouw kat is? Doe de test!

Bron: Hart voor dieren Magazine