Warmere zomers, zachtere winters – de gevolgen van klimaatverandering hebben ook effect op de activiteit van teken. Constante temperaturen vanaf 6 graden Celsius zorgen ervoor dat ze actief zijn en een gevaar vormen voor onze honden.
Sinds 2015 stijgt het aantal geregistreerde gevallen van teken encefalitis (ook wel TBEV: tick-borne encephalitis virus) in het voorjaar. De grootste overdrager van deze infectieziekte: teken, die zich voeden met het bloed van hun gastheer en daarbij ziekteveroorzakers overdragen. Bij mensen kan dit onder meer leiden tot ontsteking van de hersenen. Daarom raden experts vaccinatie aan in TBEV-risicogebieden, zoals in het zuiden van Duitsland. Maar uit onderzoek van de RIVM in 2016 bleek dat het TBE-virus ook in Nederlandse teken is aangetroffen. De eerste patiënten zijn al geregistreerd. Voor honden bestaat op dit moment nog geen vaccinatiebescherming tegen de ziekte.
Dodelijk gevaar voor honden
Het aantal teken dat in de hoogrisicogebieden geïnfecteerd is met het TBE-virus, wordt door experts geschat op zo’n vier procent. Bij onze oosterburen ziet men vooral ziektegevallen in de zuidelijke helft van het land. Maar de TBEV-risicogebieden breiden zich de laatste jaren steeds verder uit. Met TBEV besmette teken zijn in Nederland vooral aangetroffen op de Utrechtse en Sallandse Heuvelrug. Hoewel honden na een TBEV-infectie maar zelden ziektesymptomen vertonen, liepen de meeste onbehandelde gevallen dodelijk af. Typische symptomen van de getroffen dieren zijn koorts, spiertrillingen, duizeligheid en verlamming. Anders dan bij andere door teken overgedragen ziektes, die goed met antibiotica behandeld kunnen worden, beperkt de behandeling van TBEV bij honden zich puur tot de bestrijding van symptomen.
Meerdere ziektes mogelijk
Een tekenbeet kan verschillende ziektes overdragen. Naast TBEV ken je waarschijnlijk Lyme borreliose wel. Dit type ziekte van Lyme is bij ons de meest voorkomende door teken overgedragen ziekte bij honden. Geen wonder, want volgens het Robert Koch Instituut draagt ongeveer elke derde teek zogenaamde Borrelia bacterie met zich mee. Als deze bacteriën in de bloedbaan van honden terechtkomen, tasten ze vooral de gewrichten aan. De symptomen variëren van vermoeidheid en kreupelheid tot verlies van eetlust en koorts. In ernstige gevallen kan een ontsteking van de nieren, de hartspier of het zenuwstelsel optreden.
Er is een vaccinatie tegen de ziekte van Lyme voor honden, deze vaccinatiebescherming moet jaarlijks worden ververst, bij voorkeur in het voorjaar. Het vaccin zorgt ervoor dat de bacteriën direct na besmetting onschadelijk gemaakt worden. Een goede bescherming tegen teken blijft echter wel noodzakelijk, omdat teken ook nog andere ziektes kunnen overbrengen.
Overigens zijn niet alle dierenartsen het eens dat het zinvol is om honden preventief te vaccineren tegen Lyme. Het nadeel zou zijn dat je honden gaat vaccineren tegen een ziekte waarvan veruit de meeste geen last krijgen. Daarnaast is het nog onbekend of bij honden die gevaccineerd worden problemen kunnen ontstaan die we ook zien bij een daadwerkelijke infectie met Lyme. Bijvoorbeeld nierproblemen.
Gevolgen van een tekenbeet
Naast TBEV en Lyme borreliose kunnen teken nog andere ziektes overdragen, zoals anaplasmose, babesiose of Ehrlichiose. Anders dan Lyme borreliose komt anaplasmose in heel Europa voor. De symptomen van beide ziektes lijken erg op elkaar: vermoeidheid, verlies van eetlust, gewrichtsontsteking en kreupelheid. In zeldzame gevallen kunnen bloedstollingsstoornissen en slijmvliesbloedingen optreden. Babesiose is bij veel huisdierenbaasjes beter bekend als tekenkoorts. Indien onbehandeld, kan de ziekte binnen enkele dagen dodelijk zijn en het ziekterisico voor dieren, ook in Noord-Europa, neemt verder toe. Ongeveer een tot drie weken na infectie kunnen honden koorts krijgen en wordt de urine donker. Andere symptomen kunnen zijn: bleke slijmvliezen, lage bloeddruk en vergroting van de milt. Ehrlichiose komt vooral voor in het Middellandse Zeegebied en in warme streken. Bescherming is daarom bijzonder belangrijk bij reizen naar Zuid-Europa.
Bescherm je hond
Om tekenbesmetting en dus de overdracht van ziekteverwekkers zo effectief mogelijk te voorkomen, wordt aanbevolen om anti-parasitaire middelen te gebruiken. Dit zijn geneesmiddelen die helpen om infectieziekten veroorzaakt door parasieten zoals teken, vlooien en luizen te voorkomen. De producten zijn verkrijgbaar in verschillende vormen. Om doorlopende bescherming te garanderen moet het product regelmatig en correct worden gebruikt. Effectieve medicijnen zijn onder meer verkrijgbaar bij de dierenarts.
Voordelen van spot-on
Met name spot-on oplossingen voor toepassing op de huid hebben hun waarde bewezen. Het product wordt in de nek van het dier gedruppeld en werkt meestal enkele weken tegen teken en andere parasieten. Het grote voordeel: binnen enkele dagen verspreidt het actieve ingrediënt zich over de huid van het dier en vormt zo een beschermend laagje. In tegenstelling tot andere producten hoeft de parasiet niet te bijten om in contact te komen met het anti-parasitaire middel. Dit verkleint het risico op het overdragen van ziekten. Bij regelmatig gebruik werkt het product al als het in contact komt met teken, vlooien en consorten. En: maak je geen zorgen als sommige teken na het aanbrengen nog steeds zichtbaar zijn. Na contact met het actieve ingrediënt worden ze snel onschadelijk gemaakt.
In huishoudens waar honden en katten onder één dak leven, kunnen alleen producten worden gebruikt die zijn goedgekeurd voor de specifieke diersoort.
Teken verwijderen
Honden moeten bij voorkeur na elke wandeling op teken worden gecontroleerd. Hoe sneller de parasieten onschadelijk worden gemaakt, hoe kleiner het risico op overdracht van infectieziekten. Teken zoeken meestal naar goed doorbloede plekken, zoals oren, nek, buik of hoofd. Verwijderen kan het eenvoudigst met een tekentang. Probeer de teek zo dicht mogelijk op de huid bij de kop beet te pakken en niet in het lichaam van de teek te knijpen. Let op: als de kop van de teek blijft steken in de huid, kun je het beste even naar de dierenarts gaan. Hij kan de teek volledig verwijderen om ontsteking te voorkomen.
Nadat de teek is verwijderd, kan de plek waar hij zich heeft vastgehecht enigszins rood zijn. Maak het plekje schoon met 70% alcohol of jodium.
Let op: Irriteer de teek voor het verwijderen niet met olie, alcohol of vuur, dit verhoogt de kans juist dat hij ziekteverwekkers overbrengt.
Het hele jaar door
Het tekenseizoen duurt meestal van maart tot oktober, maar vooral milde winters bevorderen de tekenpopulatie. De mogelijkheid dat teken na zeer lage temperaturen niet meer ontwaken, neemt dan namelijk af. De populatie wilde dieren, bijvoorbeeld reeën, die door teken als gastheer worden gebruikt, neemt gewoonlijk toe na gematigde winters, zodat teken een grotere selectie aan voedselbronnen vinden. Als de temperaturen in de winter niet constant onder de 6 graden Celsius dalen, kunnen teken ook in de koude maanden nog steeds actief zijn. Daarom is voorzichtigheid het hele jaar door geboden.
Ook interessant voor jou:
Stressvrij alleen thuis zijn; je hond kan het leren
7 tips om netjes aan de lijn te lopen
