Zelfs hartje winter kunnen teken, vlooien, mijten en wormen zich op en in je hond nestelen. Gelukkig zijn er manieren om parasietenplagen te voorkomen of effectief te bestrijden.

Teken houden van speelweides

De vrouwtjes van de schapenteek, de meest voorkomende teek in ons land, leggen hun eitjes bij voorkeur daar waar de nakomelingen veel kans hebben op het vinden van gastheren: op drukke wandelpaden en hondenweiden bijvoorbeeld. De eitjes worden kleine larven die zich ontwikkelen tot nieuwe teken. Ze verbergen zich in muizenholletjes en voeden zich met de bewoners. Honden die graag hun snuit in muizenholletjes steken, vangen daar de veelal nog ongevaarlijke teken. Een volwassen teek overleeft zelfs strenge winters onder de grond en wacht in grassen en kruiden op een gastheer vanaf temperaturen van zeven graden boven nul. Hij vindt een gastheer door diens lichaamswarmte, adem en geur. De teek klimt op de poten of kruipt op de snuit en zoekt een lichaamsdeel met zo min mogelijk haar. Bijna vijftig procent van alle tekenbeten worden gevonden op het gezicht, rond de ogen, in de oorschelpen en op de kin van honden. De teek scheurt de
huid van de gastheer open en bijt zich vast in het weefsel, dat zich vult met bloed – zijn voedsel. Eerst het slechte nieuws: Teken nemen alleen het meest voedzame bloed, de rest spugen ze uit.
Daarbij kunnen de ziekteverwekkers van gevaarlijke infectieziekten zoals de ziekte van Lyme, Anaplasmose, Babesiose en Ehrlichia in de wond terechtkomen. Ziekten die decennia geleden alleen in subtropische en tropische gebieden voorkwamen, maar nu ook steeds vaker hier. Het goede nieuws is dat het uren duurt voordat de teek zijn maaginhoud, inclusief de ziekteverwekkers,
vrijgeeft.

Teken bestrijden

Als je je hond na elke wandeling controleert op parasieten en ze verwijdert met een tekentang, kun je besmetting voorkomen. Het is echter nog gemakkelijker te doen met anti- tekenmiddelen, die je onder meer op de huid kunt aanbrengen, maar er zijn ook halsbanden en zelfs kauwtabletten. Ze beschermen niet tegen het op de hond klimmen van de teek, maar doden de parasiet voordat hij aan het werk gaat. Als je besluit een tekenhalsband te gebruiken, moet je geen hond hebben die graag zwemt. De actieve bestanddelen lossen namelijk op in het water. Dat is niet goed voor het milieu en ook niet voor de hond. Spot-on producten (om in de nek te druppelen) moeten elke maand of elk kwartaal worden toegediend, afhankelijk van de soort. De tabletten voor een blijvend effect elke drie maanden tot een half jaar. Ook zijn er mensen die zweren bij natuurlijke afweermiddelen, zoals kokosoliën en andere geuren die parasieten zouden vermijden. Helaas is enig effect hiervan nog nooit wetenschappelijk bewezen.

Een vlo is nooit alleen

Als je vlooien op je hond ontdekt of als hun poepjes bij het borstelen op de vloer (of beter nog op een witte doek) terechtkomen, is dit vaak slechts vijf procent van de parasieten die zich in de omgeving bevinden. De overige 95 procent bevindt zich op de deken van de hond, in de bank, het bed, het tapijt, zelfs in de auto; kortom, overal waar de hond regelmatig ligt. Daar leggen de vrouwtjes hun tientallen eitjes, die elke keer dat er activiteit is in de kamer kunnen worden verspreid. Na enkele dagen komen de larven uit, verpoppen ze zich en kunnen ze binnen drie weken uitgroeien tot volwassen vlooien. De hoge huistemperatuur komt hen goed uit, daardoor planten ze zich het hele jaar door voort. En zo wordt één vlo al snel een dozijn en vervolgens worden het er honderden en duizenden. Als ze uit hun eitjes komen, zijn vlooien hongerig en katapulteren ze zich met immense snelheid tot 40 centimeter naar hun gastheer. Het lastige voor de mens is dat vlooien niet kieskeurig zijn in hun keuze van gastheer. De meeste van hen die zich tegoed doen aan honden, zijn kattenvlooien. Een gezonde, volwassen hond kan hier wel tegen, maar wie wil die plaaggeesten nou permanent in z’n woning hebben? En waar komen ze vandaan? De meeste springen van hond tot hond. De eitjes verschuilen zich in schuurtjes, kelders, onder het dak, in hoeken van kamers en spleten van de vloer en plinten. Waar een hond zijn parasieten heeft opgelopen is bijna onmogelijk te traceren.

Vlooien bestrijden

De strijd tegen vlooien is echter langdurig en uiterst vervelend. De hond zelf wordt gedurende enkele weken behandeld met een vlooienmiddel, zodat ook eitjes, larven en poppen worden gedood. De woning en de auto moeten grondig worden gestofzuigd, alle meubels en dekens komen. Ziekten die decennia geleden van de hond moeten worden gewassen. Dan moeten de hoekjes en gaatjes behandeld worden met insecticiden. Let op: deze sprays zijn zeer giftig, dus volg de instructies zorgvuldig op! Als er katten in het huishouden wonen, gebruik dan alleen insecticiden die nadrukkelijk voor hen geschikt zijn. Als je deze tijdrovende procedure wilt vermijden en je je hond jeuk en ellende wilt besparen, neem dan preventieve maatregelen. Veel producten die teken doden zijn net zo betrouwbaar in het voorkomen van vlooienplagen.

Mijten

De demodexmijt leeft op vrijwel elke hondenhuid. Hij voedt zich met dode huidcellen en andere afvalstoffen van de huid. Onzichtbaar voor ons en geen probleem voor de hond. Tenzij de mijt
zich massaal vermeerdert en de ziektes die hij meedraagt de hond verzwakken of zijn immuunsysteem aantasten. Het gevolg? Haarloze plekken en vreselijke jeuk. Doordat de hond hier intensief
aan krabt, ontstaan wonden die geïnfecteerd raken. De demodexmijt is op te sporen via een huidschraapsel bij de dierenarts en kan effectief behandeld worden. Hij is niet besmettelijk en hoeft alleen in ernstige gevallen te worden behandeld. De schurftmijt is een ander verhaal. Hij is zeer besmettelijk, wordt voornamelijk overgedragen door vossen, maar ook van hond op hond en veroorzaakt de zogenaamde Sarcoptes-schurft. De parasiet graaft zich diep in de huid van de hond in en legt daar eitjes. De besmette hond krabt zich tot bloedens toe, waardoor de wonden groter worden. Indien onbehandeld leidt een ernstige mijtenbesmetting tot grote en zelfs levensbedreigende huidletsels. De mijt kan zich ook naar de mens verspreiden. Maar gelukkig kun je dit alles
voorkomen. Mijten moeten behandeld worden met speciale producten. Er zijn inmiddels middelen beschikbaar, die niet alleen effectief zijn tegen teken en vlooien, maar ook tegen mijten en zelfs
tegen sommige soorten wormen.

Onzichtbaar ongedierte

Van de honderden wormensoorten hebben onze honden slechts last van enkele, maar ze zijn helaas wel gevaarlijk. Omdat ze niet op de hond zitten, maar in de hond, merken we ze meestal
niet op. De meest voorkomende van deze endoparasieten – de haakwormen en spoelwormen – worden vaak via de moedermelk doorgegeven aan pups. De honden scheiden hun eitjes uit met
hun uitwerpselen. De eitjes overleven vervolgens maanden, zelfs jaren. Wanneer een hond de uitwerpselen van een soortgenoot opeet of verwaaide eitjes uit een plas opslurpt, begint de cyclus
opnieuw. De eitjes worden wormen, die op hun beurt weer eitjes leggen. Rondwormen en haakwormen voorkomen is moeilijk, maar een besmetting behandelen is gelukkig eenvoudig. Aan de hand van de ontlasting kan de dierenarts zien of je hond wormen heeft en zal hij een ontwormingsmiddel voorschrijven.

Ontwormen

Zeer voorzichtige baasjes ontwormen elk kwartaal, zelfs elke vier weken. De hond is daarmee echter niet preventief beschermd; hij kan elk moment opnieuw besmet raken. De hondenlintworm en de vossenlintworm zijn ook gevaarlijk voor mensen. De worm nestelt zich in onze interne organen en vernietigt systematisch weefsel. Je kunt besmet raken via eitjes in de vacht van de hond, op struiken en heesters. In ons land komt de vossenlintworm vaker voor, de hondenlintworm vrijwel niet meer. Het is moeilijk te voorkomen dat je hond besmet raakt. Let op waarschuwingsborden en vermijd de nabijheid van vossenholen. Adequate ontworming doodt eitjes en volwassen wormen. Een bijzonder geval is de longworm, waarmee een hond besmet raakt doordat hij per ongeluk slakken of hun slijm binnenkrijgt, bijvoorbeeld bij het eten van gras. De wormen tasten de luchtwegen en het hart aan. Besmette honden lijden aan kortademigheid en hoesten. In dergelijke gevallen is veterinaire behandeling een absolute must en is regelmatige ontworming raadzaam. Enkele decennia geleden speelde hartworm bij honden geen rol in ons land. Intussen raken steeds meer viervoeters besmet met deze subtropische parasiet. De oorzaak: muggen die de winters hier overleven en met hun beten de ziekteverwekker overbrengen en honden die afkomstig zijn uit Zuid-Europese landen. Parasieten op en in de hond komen veelvuldig voor, maar je kunt ze gelukkig goed bestrijden en je viervoeter zo goed mogelijk beschermen.