Hondsdagen, apenhitte – er zijn verschillende dierlijke benamingen voor de heetste tijd van het jaar. Hoe beschermen wilde dieren als chimpansees, olifanten en woestijnvossen zich tegen die hitte?
1. Ingebouwde airco
Als je in de Sahara leeft, net zoals de woestijnvos, moet je goed aangepast zijn aan de extreme weersomstandigheden. De fennek, zoals de soort ook wel genoemd wordt, heeft altijd zijn eigen ‘airconditioner’ bij zich: z’n enorme oorschelpen. Door hun grote oppervlak en vele aders kan de woestijnvos overtollige lichaamswarmte afgeven aan zijn omgeving.
2. Uitgebreid chillen
Om aan de brandende Afrikaanse middagzon te ontsnappen, verplaatsen chimpansees hun activiteiten naar de avond- en nachturen. Waterpoelen worden dan populaire ontmoetingsplaatsen voor deze primaten, waarin de kleintjes heerlijk spetteren en spelen terwijl de volwassenen genieten van een koel bad. Overdag trekken de apen zich terug in schaduwrijke grotten.
3. Badpret
Als het in de zomer onaangenaam warm wordt, zelfs in een schaduwrijk bos, doen edelherten hetzelfde als mensen: ze gaan zwemmen. De dieren zoeken meren en plassen op om af te koelen in het water. Een modderbad is ook welkom om de huid te beschermen tegen uitdroging en om insecten op afstand te houden.
4. Natuurlijke zonnebrandcrème
De truc tegen de warmte van ooievaars klinkt misschien onsmakelijk, maar hij werkt wel. De vogels smeren hun lange, dunne poten in met vloeibare uitwerpselen. De vloeistof daarin koelt hen af, en tegelijkertijd werkt de laag uitwerpselen als een flinke klodder zonnebrandcrème.
5. Cool down
De grote snavel van de reuzentoekan functioneert als een complexe koeleenheid. In totaal beslaat de snavel van deze Zuid-Amerikaanse vogel ongeveer een derde van zijn lichaamsoppervlak. Met behulp van warmtebeeldcamera’s konden onderzoekers aantonen dat de vogels via hun snavel overtollige warmte afgeven en zichzelf zo met wel tien graden kunnen afkoelen.
6. Nuttige verdamping
Op zwoele zomerdagen kan het ook in de bijenkorf bloedheet worden. De insecten reageren hierop met vleugelslagen. De luchtstroom die daardoor ontstaat zorgt voor welkome afkoeling. Bijen verzamelen ook waterdruppels, die ze over hun lange tong uitstrekken en laten verdampen. Dit heeft zo’n beetje hetzelfde effect als wanneer mensen een vochtige handdoek ophangen.
7. Schaduwstaart
De Afrikaanse grondeekhoorn heeft geen zonnescherm nodig, hij heeft immers zijn dikke, borstelige staart. Bij veel zonlicht
vouwen de dieren gewoon hun staart over hun lichaam en creëren zo een schaduwrijke plek voor zichzelf – waar ze maar willen. Slim hoor!
8. Verfrissende douche
Olifanten voeren warmte af naar hun omgeving via hun grote oren. Tegelijkertijd dienen de oren als reusachtige ventilatoren waarmee ze frisse lucht naar zich toe wapperen. Een andere hulp in de hitte is de lange olifantenslurf, die dan opeens een praktische douchekop wordt. De dieren nemen vloeistof op bij drinkplaatsen en spuiten het in hun mond en over hun lichaam ter verfrissing.
9. Modderbad
Neushoorns vertrouwen op modderbaden om de hitte te trotseren. De vochtige modder biedt de dieren niet alleen wat verkoeling, maar is daarnaast een zonnebrandcrème en muggenspray in één. Een dikke laag modder op de huid beschermt de neushoorns tegen fel zonlicht en vervelende insectenbeten.
10. Boompje wisselen
Eigenlijk zitten koala’s het liefst in eucalyptusbomen, omdat de bladeren daarvan hun enige voedselbron zijn. Maar als de temperaturen in hun Australische thuisland stijgen, komen de buideldieren uit hun voedselbomen en stappen ze over op acacia’s, waarvan ze de stammen stevig omhelzen. Waarom? Heel eenvoudig: acaciastammen zijn tot wel negen graden koeler dan de omringende lucht.
