Is het goed om een konijn in zijn eentje te houden? Of om je hamster overdag wakker te maken? Lees hier over de do‘s en don‘ts bij het houden van kleine huisdieren – en wat er kan gebeuren als de behoeften van de kleintjes niet worden gerespecteerd.

Goede leefruimte

Talloze kleine dieren zoals konijnen en cavia‘s worden nog steeds ver- en gekocht als zogenaamd ongecompliceerde huisdieren en moeten vervolgens een ellendig bestaan zien op te bouwen in veel te krappe kooien. Maar ook de kleintjes hebben grote behoeften waarin moet worden voorzien om een soortgericht leven te kunnen garanderen. Konijnen hebben een grote bewegingsdrang. Ze willen rondhuppelen en hun omgeving verkennen. Dit is niet mogelijk in een krappe kooi. Vrijwel alle kooien voor kleine huisdieren die in dierenwinkels worden aangeboden, zijn te krap voor deze actieve jongens. Dierenwelzijnsorganisaties bevelen in plaats daarvan een leefruimte met een vloeroppervlak van tenminste enkele vierkante meters aan voor een actieve groep konijnen. Voor binnenhuisvesting betekent dit dat konijneneigenaren voor hun huisdieren een hoek van de kamer zouden moeten afscheiden, een plek die de dieren dag en nacht kunnen gebruiken. De geopende kooi kan dan worden gebruikt als schuilplaats of toilet in een gevarieerde speelruimte.

Een vriendje voor je konijn

Dierenwelzijnsorganisaties waarschuwen dat het opsluiten van konijnen in conventionele kooien in strijd is met het dierenwelzijn. Zelfs als het konijn elke dag een uur mag rondrennen, bestaat
het risico van ernstige gedragsproblemen als het in een kooi wordt gehouden. De dieren kunnen bijvoorbeeld gaan bijten, aan de tralies knagen of hardnekkig in een kooihoek gaan krabben. Gedragsproblemen kunnen zich ook voordoen wanneer een konijn alleen wordt gehouden. De sociale viervoeters hebben absoluut minstens één metgezel aan hun zijde nodig om een vervuld, gelukkig konijnenleven te kunnen leiden. Mensen – en ook cavia‘s – zijn geen geschikte vervanging voor een soortgenootje. Alleen met tenminste één partner om lekker te knuffelen en te verzorgen, voelen konijnen zich comfortabel en veilig. Het individueel houden van konijnen moet daarom worden beschouwd als dierenmishandeling en is in Oostenrijk en Zwitserland zelfs wettelijk verboden. Er is echter nog steeds een hardnekkig gerucht dat individueel gehouden konijnen zich meer aan mensen zouden hechten en dus tammer worden. Het tegendeel is echter het geval: konijnen in eenzame opsluiting kunnen agressief worden en bijten, wat het houden ervan aanzienlijk bemoeilijkt. Het is niet ongewoon dat deze dieren worden gedumpt bij een asiel – vooral als ze ooit werden gekocht als speelkameraadje en knuffeldier ‘voor de kinderen’. In feite houden konijnen en cavia‘s er niet van om door mensen te worden aangeraakt en geknuffeld. In het wild moeten zij als typische prooidieren altijd op hun hoede zijn voor roofdieren. Een hand die hen van bovenaf beetpakt of vasthoudt, wordt door deze dieren dan ook vaak als een bedreiging ervaren.

Geen knuffeldieren

Kleine dieren zoals konijnen en cavia‘s kunnen met veel geduld en traktaties vertrouwd raken met hun mensen. Normaal ontwikkelen ze zich echter niet tot knuffeldieren die van nauw lichamelijk contact met mensen genieten. Als de kleintjes tegen hun zin gedwongen worden om te knuffelen, ondergaan ze dit vaak roerloos. Konijnen drukken zich dan bijvoorbeeld tegen de grond en leggen hun oren plat. Dit is een signaal om te zeggen: ‘Laat me met rust, ik ben bang!’ Cavia’s worden ook niet graag op de arm genomen en uitgebreid geknuffeld. De kleine knaagdieren zijn mee geschikt als observatiedieren dan knuffeldieren en worden daarom slechts in beperkte mate aanbevolen als huisdier voor kinderen. Als ze ruw worden aangepakt door (kinder) handen, leidt dit tot grote angst. De dieren bevriezen dan, en soms is een schril ‘miauwend’ geluid te horen. Dit geluid wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd als een uiting van welzijn. Het is echter niet te vergelijken met het aangename spinnen van een kat, maar eerder een teken van angst, paniek of zelfs pijn.

Gevoelige knaagdieren

Net als konijnen, mogen cavia’s nooit individueel worden gehouden. Voor een kleine groep van twee tot drie dieren wordt een hok met een vloeroppervlak van minstens 1,5 x 0,75 meter aanbevolen. Een open verblijf moet in een lichte, goed geventileerde ruimte worden geplaatst. Deze gevoelige knaagdieren houden niet van tocht, lawaai en sigarettenrook. Als ze niet op de juiste
manier worden gehouden, kunnen ze gedragsstoornissen ontwikkelen en bijvoorbeeld plukjes haar gaan uittrekken. Het is ook mogelijk dat de dieren agressief worden, op hun kooi gaan kauwen
en herhaaldelijk dezelfde bewegingen maken. Als ze onder stress staan, kan dit zich ook uiten in een verlies van eetlust. Ook wat voedsel betreft, hebben cavia‘s duidelijke voorkeuren. De basis van hun dieet is vers hooi van hoge kwaliteit. Ze houden verder van sappig groen zoals peterselie, paardenbloem en komkommer. Maar niet elke groente is geschikt voor de cavia. Uien, radijs en knoflook zijn te scherp voor de kleine knaagdieren, terwijl peulvruchten zoals bonen en linzen zelfs giftig voor hen zijn. Om hun voortdurend groeiende tanden af te slijpen, moeten de dieren aan takken van onbespoten fruitbomen kunnen knabbelen. Oud brood daarentegen vinden ze niet lekker – het is moeilijk te verteren en kan in het ergste geval schadelijke schimmelsporen bevatten.

Ratjes

Ratjes houden van warmte. Qua dieet verschillen ratten van veganisten zoals konijnen. Ze hebben ongeveer twee tot drie keer per week dierlijke eiwitten nodig om gezond te blijven. Bijvoorbeeld een klodder magere kwark of een hardgekookt ei. Een puur plantaardig dieet is dus niet goed voor deze slimme knaagdieren. En er zijn ook verschillen in de omstandigheden waarin ze worden gehouden in vergelijking met andere kleine dieren. Terwijl cavia‘s en konijnen er geleidelijk aan kunnen wennen om buiten gehouden te worden, blijven gekleurde ratten het liefst binnen in de warmte. Als de temperatuur onder de 18 graden zakt, ontwikkelen de dieren al snel aandoeningen aan de luchtwegen, zoals verkoudheid. Eigenaars van ratten moeten hun huisdieren ook niet mee naar buiten nemen. De vreemde geuren en harde geluiden bezorgen de meeste ratjes grote stress. Als je je ratten op een soortgeschikte manier wilt houden, moet je ze thuis gevarieerde, spannende activiteiten aanbieden, bijvoorbeeld met behulp van graafbakken, tunnels en hangmatjes.

Nachtdieren

Hamsters verschillen op twee belangrijke manieren andere kleine huisdieren. Ten eerste zijn de meeste hamstersoorten solitaire dieren. In de regel tolereren ze geen andere hamsters in hun territorium. Als je bijvoorbeeld goudhamsters in koppels probeert te houden, riskeer je bloedige gevechten met een dodelijke afloop. Ook zijn alle hamsters nachtdieren, dus ze worden pas in de avonduren wakker. Als de dieren overdag uit hun slaap worden gewekt, levert dit grote stress voor het lijfje op. Hamsters die herhaaldelijk worden gestoord tijdens hun slaap, kunnen gedragsstoornissen ontwikkelen en bijten. Mede vanwege hun nachtelijke levenswijze zijn hamsters ongeschikt als huisdier voor kleine kinderen. In feite worden de knaagdieren meestal pas
rond 20.00 uur actief – net wanneer de kinderen naar bed gaan.