Weer een drol op de grond, een scheur in de gordijnen, planten van de vensterbank en gaten in de bank door het krabben. Een binnenkat kan door zijn frustraties gedragsproblemen gaan vertonen. De signalen zijn soms moeilijk te herkennen waardoor de problemen kunnen escaleren.


Probleemgedrag

Steeds meer katten worden binnen gehuisvest. Helaas heeft het binnen houden van katten ook enkele nare gevolgen zoals het vertonen van probleemgedrag. Dit is meestal natuurlijk gedrag wat verkeerd begrepen wordt door de eigenaar. Volgens Diana Kraa, Tinley gedragstherapeut voor katten en eigenaar van Catchy – Praktijk voor kattengedrag, zijn de meest voorkomende problemen: het doen van de behoefte buiten de kattenbak, verveling en agressie tussen katten onderling of naar de eigenaar.

Binnen of buitenkat

Vóór het bestaan van de kattenbak moest de kat naar buiten om zijn behoefte te doen. Sinds de ontwikkeling van de kattenbak is het makkelijker om de kat geheel binnen te houden. Een binnenkat heeft geen last van de gevaarlijke buitenwereld waarin ongelukken, ziekten en parasieten een grote rol spelen. Hierdoor leven binnenkatten vaak langer. Het binnenhouden van een kat heeft echter ook nadelen. Zo krijgt een binnenkat sneller overgewicht, last van verveling of gebeuren er ongelukjes buiten de kattenbak.

Foto: Shutterstock/Kozorug

Problemen rondom de kattenbak

Sproeien en markeren met urine of ontlasting valt onder het natuurlijke gedrag van de kat. Van nature doen zij hun behoefte op meerdere plekken. Op het moment dat dit buiten de kattenbak gebeurt kan dit als onaangenaam worden ervaren. Bij binnenkatten is dit het meest voorkomende gedragsprobleem. Om het probleem op te lossen moet eerst de oorzaak ervan worden achterhaald. Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan dit probleem. Een voorbeeld hiervan is een medische oorzaak, waarbij urineren pijn doet of juist ongevoelig is. Om dit uit te sluiten kan een dierenarts worden geraadpleegd. (Johnson-Bennet, P., z.d.)  Daarnaast kan de kat ook een afkeer hebben tegen de kattenbak. Hierbij speelt het materiaal, de hygiëne en de plaats een belangrijke rol. Net als mensen heeft elke kat zijn eigen voorkeur. Sommige katten houden van een open kattenbak, waardoor zij de omgeving in de gaten kunnen houden. Bovendien houden open kattenbakken minder geuren vast en is het de meest natuurlijke nabootsing van de natuur. Andere katten kunnen meer hun privacy waarderen met een kap op de bak.

Beeld je nu eens in dat je naar de wc moet waar de boodschap van je voorganger nog ligt. Daar willen wij onze behoeften niet doen en zoeken we een schonere toilet op. Dit geldt ook voor de kat. Als er vaak ongelukken buiten de bak gebeuren is het daarom een optie om de bak vaker te verschonen. Sterk geurende middelen worden afgeraden, aangezien de kat hierdoor juist zijn territorium gaat afzetten met zijn eigen geur.

Een kat moet zich op zijn gemak voelen bij de kattenbak. De plaats van de bak is daarom van groot belang. De bak kan het beste geplaatst worden op een rustige plek, waar de kat niet gestoord wordt door andere katten, lawaai van de mensen of apparatuur. Een voerbakje dicht bij de kattenbak is niet verstandig. Wij zouden ook niet graag naast het toilet gaan dineren toch? Dat geldt voor een kat net zo.

Als het huishouden bestaat uit meer katten, komt het vaak voor dat ze geen kattenbak willen delen. Om dit probleem te verhelpen geldt er volgens Kraa één gouden regel: ‘het aantal kattenbakken moet gelijk zijn aan het aantal katten, plus één extra.’ Bovendien moet er voldoende ruimte zijn tussen de kattenbakken. Als ze te dicht bij elkaar staan wordt het door de kat gezien als één kattenbak. Ten slotte is ook de grootte van de bak van belang. Deze kan het beste ongeveer anderhalf keer de lengte van de kat zijn.

Agressie

Agressie staat op de tweede plaats van meest voorkomende gedragsproblemen bij katten. Dit kan onderling tussen katten zijn maar ook naar de eigenaar of het gezin. Er wordt vaak gekozen voor een maatje voor de kat zodat hij niet alleen hoeft te zijn. Maar katten leven van nature vaak alleen waardoor er juist conflicten kunnen optreden in groepsverband. Deze conflicten kunnen zowel open als stil plaatsvinden. Open conflicten worden het beste herkend. Hierbij gaat de kat bijvoorbeeld stalken, sissen of is er sprake van pilo-erectie (overeind staande haren).  Als een kat vaker weg blijft van de familie en meer gaat schuilen dan is er sprake van een stil conflict. Deze vorm wordt vaak niet herkend. Bij dit soort conflicten kan het beste een katten-gedragsdeskundige worden ingeschakeld om het probleem op te lossen. Met meerdere katten in huis is voldoende ruimte van groot belang. Het beste is een minimale ruimte van één tot drie meter tussen de katten, zowel horizontaal als verticaal gerekend. Bij ruzie kan een eigen ruimte voor elke kat een oplossing bieden, met daarin zijn eigen voedsel, schuil- en krapplek.

Foto: Shutterstock/Karin Gast 

Verveling

Katten zijn van nature actief en nieuwsgierig. Hierdoor heeft de kat behoefte aan uitdagingen en de juiste voorzieningen.  Ze hebben een voorkeur om hoog te kunnen zitten om alles in de gaten te houden. Het zijn jagers die voldoende uitdaging moeten hebben. Een valkuil bij katten die binnen leven is dat er snel een ééntonig leven ontstaat. Ze gaan zich vervelen en kunnen probleemgedag gaan vertonen. Het is daardoor noodzakelijk om de kat genoeg uit te dagen door me ze te spelen. Bewegend speelgoed en een goed ingerichte leefomgeving is de beste oplossing. Hoge plekken waar een kat kan zitten, maar ook juist schuilplekken waar hij zich kan terugtrekken, zijn van belang. Door gebruik te maken van verschillende verdiepingen wordt het leefoppervlak van de kat vergroot.

Ontdek hoe het verlanglijstje van binnnenkatten eruit ziet

Foto: Shutterstock/Andrey Khusnutdinov

Afstraffen werkt niet          

Welk gedragsprobleem er ook is opgetreden bij de kat, afstraffen is niet de oplossing. Afstraffen veroorzaakt stress en heeft nauwelijks effect. Volgens mevrouw Kraa zou het corrigeren van het probleemgedrag op de juiste manier en binnen één seconde na de misdraging plaats moeten vinden. Het moet herhaald en consequent worden uitgevoerd. Aangezien niemand hier de hele dag tijd voor heeft zal afstraffen dus niet het gewenste effect hebben. Het is beter om ongewenst gedrag te negeren en goed gedrag te belonen. Hierbij wordt assistentie van een kattengedragstherapeut wel aangeraden.

Extra tips:

• Fijn kattengrit lijkt met meest op het natuurlijke zand en vindt de kat vaak het prettigst.
• Gebruik geen parfum in grit en schoonmaakmiddelen.
• Katten zitten graag hoog met veel uitzicht.
• Het beste de bak dagelijks leegscheppen en elke week goed schoonmaken.
• Afstraffen veroorzaakt stress en heeft nauwelijks effect. Goed belonen heeft een beter effect!

Door: Linda van Eerden & Renske van Schooten

Grote foto: Shutterstock/OKcamera