Trappelende pootjes, een blafje, kwispelen, janken of zelfs smakken… honden kunnen ontzettend druk zijn in hun slaap. Veel baasjes zien dit als teken dat het dier droomt. Maar droomt een hond überhaupt en wat moet je doen als hij een nachtmerrie lijkt te hebben?

 

Verschillende fases van de hondenslaap

Voordat we ons in de hondenslaap verdiepen, eerst even over slapen en dromen in het algemeen. Mensen en honden slapen in verschillende cycli. Tijdens zo’n cyclus doorlopen we verschillende fases: inslaapfase, lichte slaap, overgangsfase naar de diepe slaap, diepe slaap en de REM-slaap. Het is tijdens de REM-slaap dat de meeste van onze dromen plaatsvinden. Deze fase wordt dan ook wel de droomslaap genoemd.

 

In gesprek over de droomslaap

Om meer te weten over de dromen van honden, ging Hart voor Dieren Magazine in gesprek met Claudia Vinke. Zij is als gedragsbiologe gespecialiseerd in het gedrag- en welzijn van gezelschapsdieren. Daarnaast is ze actief als universitair docent en senior researcher aan de Universiteit Utrecht, faculteit Diergeneeskunde.

 

Dromen honden echt?

Of honden gedroomd hebben, kunnen we ze natuurlijk niet vragen, maar er zijn wel andere manieren waarop onderzocht is of zoogdieren in een droomslaap terecht kunnen komen.” Claudia Vinke spreekt hier over de onderzoeken waarin gekeken is naar het slaap-waakritme van honden en welke hersengebieden daarbij geactiveerd werden. “Honden blijken dezelfde slaapcycli te doorlopen als mensen, en tijdens hun REM-slaap worden de dezelfde hersengebieden geactiveerd – de hersenstam en de hypothalamus”, aldus Claudia. Binnen de diergeneeskunde wordt dit gezien als een sterke aanwijzing dat honden daadwerkelijk dromen.

 

Waarover droomt je hond?

Over wat de dieren beleven tijdens een droom blijft het natuurlijk gissen, al kun je je er wel iets bij voorstellen. Ligt je viervoeter te dromen dat hij een kluif verorbert of ‘rent’ hij achter een bal aan? Ga maar eens na wat je hond onlangs heeft beleefd. “Waarschijnlijk zijn het die dingen die in hondendromen terug te vinden zijn”, beaamt Claudia.

 

 

Verschil tussen mens en hond

Er blijkt wel één verschil te zijn tussen de slaapcycli van mensen en die van honden. Een complete slaapcyclus van de viervoeters duurt slechts twintig minuten, terwijl bij ons alleen al de REM-slaap 45 minuten kan duren.

 

Onderzoek bij asieldieren

Eén van Claudia’s promovendi, Janneke van der Laan, onderzoekt momenteel de slaap van asielhonden als indicator van stress en herstel. Als je als viervoeter opeens in een onbekende omgeving moet leven, waar je niemand kent en het vreemd ruikt, kan dat bijzonder stressvol zijn. “We zien dan ook dat bijna iedere hond die in het asiel opgevangen wordt, de eerste twee dagen niet toekomt aan het doorlopen van een volledige slaapcyclus”, vertelt Claudia.

 

Socialisatie mede bepalend voor slaapkwaliteit

Na die eerste twee dagen ontstaat er een verschil tussen de in het asiel opgenomen dieren. Kwetsbare honden die een onveilige puppytijd hebben gehad en/of slecht zijn gesocialiseerd, komen in de nieuwe situatie moeilijker of zelfs helemaal niet tot rust. Deze dieren zijn prikkelsensitief; voor hen is alles wat ze zien, horen of ruiken bedreigend, waardoor het hen amper lukt zich uiteindelijk veilig te voelen in een nieuwe omgeving.

“Soms blijven die dieren zo onrustig dat ze niet aan hun droomslaap toekomen”, aldus Claudia. Het gevolg is dat deze gevoelige honden in een vicieuze cirkel terechtkomen. Ze kunnen niet slapen door de overbelasting aan prikkels en stress, en doordat ze niet kunnen slapen raken ze nog sneller overbelast.

 

 

De functie van dromen

Het onderzoek richt zich op honden die in een asiel verblijven, maar de (toekomstige) resultaten zullen ook toepasbaar zijn bij huisdieren die wel een baas hebben, en die thuis in een stressvolle situatie zitten. Als stress een factor is die maakt dat je huisdier niet lekker slaapt en dus niet in zijn REM-slaap komt, is het een goed idee om dat aan te pakken. Want het dromen in deze fase heeft een functie voor je hond: het herstellen op zowel fysiek als mentaal vlak.

“Als honden structureel niet aan hun REM-slaap toekomen, kan dat zelfs traumavorming in de hand werken, omdat ze heftige prikkels niet kunnen verwerken”, aldus Claudia.

 

Wat moet ik doen als mijn hond een nachtmerrie heeft?

Het is een veelgehoorde vraag: Moet ik mijn hond wakker maken als ik hem heftig hoor piepen of zie ‘vechten’ in zijn slaap? Maar over het wakker maken van dromende honden is Claudia stellig: “Nee, laat je hond gewoon doorslapen.” Dat zoogdieren nachtmerries kunnen hebben, is waarschijnlijk, maar vergeet niet dat ook die een functie hebben, namelijk het verwerken van ervaringen”, verduidelijkt Claudia.

En mocht je toch nog twijfelen, knoop dan deze waarschuwing van de gedragsbiologe in je oren: “Maak je je hond wakker tijdens een droomslaap, dan doorloopt hij niet de volledige herstelfase en kunnen de gevolgen daarvan wel eens vervelender zijn dan de nachtmerrie zelf”.

Bron: Interview met Claudia Vinke Hart voor Dieren Magazine