Katten staan algemeen bekend om hun uitstekende hygiëne. Naast de behoefte aan een schone kattenbak, moet ook de lichaamsverzorging aan de hoogste standaard voldoen. Een gemanierde huiskat weet altijd tijd vrij te maken voor een grondige wasbeurt. Of het nu na de maaltijd is of na een welverdiend dutje. De vacht van de kat regelt de warmtehuishouding, samen met de huid, zweetklieren en bloedvaten. Kattenvacht bestaat uit een zachte, warmte-isolerende ondervacht en een beschermende topvacht. De bovenste haren hebben een waterafstotende werking. Voor de
kat zijn dit belangrijke redenen om de vacht goed te onderhouden.

Meer dan alleen verpakking

De gedragsbiologie rekent het likken en wassen van de vacht, net als het uitrekken of rollen, tot het zogenaamde ‘comfortgedrag’. Naast de lichamelijke conditie, verraden de conditie van de vacht en de intensiteit van de wasbeurten veel over de gemoedstoestand van een kat. Door de verzorging maakt het dier endorfinen aan. Deze ‘gelukshormonen’ verhogen het welzijn van het dier.

Diverse verzorgingsproducten

Als je jouw kat in de gaten houdt, zal je opvallen welke verschillende ‘wastechnieken’ het dier allemaal heeft.

De knabbel
Met twaalf kleine snijtanden knabbelt de kat aan huid en vacht en verwijdert daarmee alle klitten.

Het krabben
Lichaamsdelen die slecht of moeilijk met de tong te bereiken zijn, worden met uitgestrekte klauwen aangepakt.

De lik
Met behulp van de ruwe tong worden onzuiverheden uit de vacht gehaald. Het speeksel biedt het dier bovendien verkoeling op warme dagen.

Het kattenwasje
De kat maakt zijn kop en oren schoon met z‘n voorpoten, die hij steeds opnieuw likt om ze te bevochtigen.

Meer dan alleen schoonmaken

In tegenstelling tot de eerder beschreven handelingen die een kat bij zichzelf verricht, is onderlinge verzorging ook een belangrijke sociale bezigheid. Katten besteden een relatief groot deel van hun dagelijkse verzorging aan het poetsen van elkaar, en dan voornamelijk de kop en de schouders. Bij volwassenen katten dient dit wederzijdse likken als uitwisseling van feromonen. Op deze
manier behouden goed bevriende katten de sociale vrede binnen hun gemeenschap.

Lichaamsverzorging

Soms is het verzorgen eenzijdig. Het ene dier is de ’likker’ en het ander de ‘ontvanger’. Deze rollen kunnen per dag veranderen. Sommige gedragsbiologen zien wederzijds likken als een uiting van hiërarchie. Volgens hen is de initiatiefnemer het superieure dier, en kan de gelikte kat overeenkomstig gedrag vertonen als gebaar van onderwerping. Het likken van de kittens is typisch gedrag voor een moederpoes. Naast het verzorgen van de vacht, stimuleren moederpoezen op deze manier ook de darmen en blaas van het kitten. Zelfs volwassen katers of poezen die prima in staat zijn zichzelf te verzorgen worden nog wel eens vertroeteld door enthousiaste moederpoezen.

Poetsen vanwege stress

Het veelvuldig en vluchtig likken van de vacht is een typisch kenmerk van een verwarde, opgewonden of gestreste kat. Vooral als het om een beangstigende situatie of een ruzie gaat. Het likgedrag is een uitlaatklep voor de kat om zijn zenuwen te kalmeren. Als een kat voortdurend onder stress staat, kan het poetsgedrag dwangmatig worden. Het dier kan hierdoor kale plekken krijgen en soms raakt de huid geïrriteerd. In schril contrast hiermee staat een verslechterde persoonlijke verzorging. Aanleidingen hiervoor zijn onder andere het verlies van een belangrijke sociale partner (soortgenoot of mens), ernstige ziektes of het begin van dementie. Raadpleeg altijd een dierenarts wanneer je kat ongewoon gedrag vertoont.