Sommige dieren zijn gewoon briljant. Ze kunnen problemen oplossen, gebruiken gereedschap, of hebben zelfs een taal om met elkaar te communiceren. Benieuwd welke dieren de slimste zijn? We zetten ze voor je op een rij.

Hoe bepaal je de top 5 van de slimste dieren? In de wetenschap verstaat men onder intelligentie: de vaardigheid goed problemen op kunnen lossen, goed te kunnen leren of veel te weten, en het vermogen om kennis en ervaring toe te passen bij het oplossen van problemen. We tellen terug van 5 naar 1.

5. Nieuw-Caledonische kraai

Kraaien behoren tot de slimste vogels ter wereld, maar de Nieuw-Caledonische kraai (Corvus moneduloides) steekt er met kop en schouders bovenuit. Deze vogels zijn meesters in het gebruik van gereedschap. Ze snijden bladeren en takjes op maat om insecten uit boomschors te vissen en gebruiken zelfs een ‘gereedschapsketen’, waarbij ze eerst een kort takje gebruiken om een langer gereedschap te verkrijgen waarmee ze uiteindelijk hun doel bereiken.

Hun probleemoplossend vermogen is zo indrukwekkend dat experimenten hebben aangetoond dat ze in staat zijn om complexe puzzels op te lossen die uit meerdere stappen bestaan. Dit niveau van cognitieve flexibiliteit wordt vaak alleen bij primaten gezien. Bovendien kunnen ze menselijke gezichten onthouden en specifieke mensen herkennen, zelfs na jaren.

4. Potvis

Potvissen (Physeter macrocephalus) behoren tot de meest mysterieuze en intelligente zeedieren. Ze communiceren met een complex systeem van klikgeluiden, ‘codas’ genoemd. Recent onderzoek suggereert dat verschillende familiegroepen (ook wel ‘clans’ genoemd) hun eigen dialecten ontwikkelen. Dit duidt op een vorm van cultuur, waarbij kennis wordt doorgegeven van generatie op generatie.

Potvissen hebben ook een uitstekend geheugen. Ze onthouden waar voedsel zich bevindt en kunnen duizenden kilometers migreren op basis van kennis die ze in hun jeugd hebben opgedaan. Ze leven in hechte sociale structuren en werken samen om elkaar te beschermen tegen roofdieren zoals orka’s.

3. Olifanten

Olifanten, zowel de Aziatische olifant (Elephas maximus) als de Afrikaanse olifant (Loxodonta africana), zijn niet alleen fysiek indrukwekkend, maar ook mentaal. Beide soorten hebben een uitzonderlijk goed geheugen – ze kunnen locaties van waterbronnen onthouden en herkennen individuen, zelfs na jaren van afwezigheid. Daarom delen beide soorten de derde plek in onze top 5.

Wat olifanten echt bijzonder maakt, is hun emotionele intelligentie. Ze tonen empathie door soortgenoten te troosten wanneer die angstig of verdrietig zijn. In het wild zijn er zelfs gevallen gedocumenteerd waarin olifanten overleden groepsleden bezoeken, een vorm van rouw die slechts bij een handvol diersoorten wordt waargenomen.

Daarnaast gebruiken ze gereedschap, zoals takken om vliegen van zich af te slaan of bladeren om zichzelf te koelen. Olifanten kunnen ook samenwerken bij complexe taken, zoals het verplaatsen van zware objecten of het redden van een kalf uit de modder.

2. Tuimelaar

De tuimelaar is misschien wel het bekendste intelligente dier uit de oceaan. Deze dolfijnen leven in complexe sociale groepen en gebruiken een breed scala aan geluiden om met elkaar te communiceren. Ze kunnen samenwerken in groepen om vis te vangen, waarbij ze hun prooi in een kring drijven en om beurten eten.

Wat dolfijnen extra bijzonder maakt, is hun vermogen tot zelfbewustzijn. Ze herkennen zichzelf in een spiegel, wat wijst op een hoog niveau van cognitieve ontwikkeling. Daarnaast zijn ze in staat om nieuwe trucjes en gedragingen van elkaar te leren, wat betekent dat ze beschikken over een vorm van cultuur.

Sommige dolfijnen gebruiken ook gereedschap. Er zijn waarnemingen van tuimelaars die sponsen over hun snuit plaatsen om zichzelf te beschermen tijdens het zoeken naar voedsel op de oceaanbodem. Dit gedrag wordt van moeder op dochter doorgegeven, wat duidt op leervermogen binnen sociale groepen.

1. Chimpansee

Chimpansees (Pan troglodytes) zijn onze naaste verwanten in het dierenrijk en blinken uit in intelligentie. Ze kunnen niet alleen gereedschap gebruiken, maar ze maken het ook. Ze gebruiken stenen om noten te kraken, twijgjes om termieten uit hun nesten te halen en bladeren als drinkbekers.

Wat chimpansees nog slimmer maakt, is hun sociale intelligentie. Ze begrijpen complexe groepsdynamieken en bouwen relaties op basis van samenwerking en strategie. Ze gebruiken lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen om met elkaar te communiceren en kunnen zelfs bedrog toepassen om voordelen te behalen.

Chimpansees hebben ook een uitstekend geheugen. In geheugentests waarbij ze zich de volgorde van getallen op een scherm moesten herinneren, presteerden ze zelfs beter dan mensen! Dit toont aan dat hun kortetermijngeheugen en patroonherkenning fenomenaal zijn. Een verdiende eerste plek in onze top 5 slimste dieren dus!