Beelden die de wereld over gingen: ruiter Annika Schleu en haar paardendrama op het Olympisch parcours. Na dit voorval werd het weer eens kraakhelder dat er iets moet veranderen in de paardensport om verder dierenleed te voorkomen.

 

De pijn en het trauma dat het olympische paard onderging

De ogen van het paard staan wijd open van angst, de paniek is over zijn hele lichaam te zien. Hij wordt keer op keer geslagen. Het dier moet doen wat de ruiter van hem eist, ongeacht wat dat betekent voor hem. De horror lijkt voor het dier oneindig, en een uitweg is er niet.

Saint Boys foto’s gingen in augustus de wereld rond. Foto’s van een paard in paniek. Een dier dat het er op het parcours van langs kreeg. Een huilende Annika Schleu, die een bijna veiliggestelde gouden medaille voor haar neus weggekaapt zag worden. “Sla hem flink”, zei de nationale trainer Kim Raisner die langs de zijlijn stond – en het dier vervolgens zelf ook een vuistslag uitdeelde. De amazone uit Berlijn nam Saint Boys angst over en kreeg haar eigen emoties niet meer onder controle.

 

Voorval staat niet op zichzelf

Dramatische scènes die zich afspeelden op de Olympische Zomerspelen tijdens de moderne vijfkamp. Trainer Kim Raisner werd door de overkoepelende paardensportorganisatie (FEI) verbannen van de Olympische Spelen. Dergelijke en nog ergere situaties zijn echter niet ongebruikelijk bij zulke wedstrijden waar veel van afhangt. Ook andere ruiters in deze discipline vochten niet alleen tegen elkaar maar ook met hun paarden. De foto’s van Schleu waren geen geïsoleerd incident op de Olympische Spelen van 2021, of enig ander jaar daarvoor. En sommige paarden moesten niet alleen klappen opvangen: bij een ander hippisch onderdeel, de risicovolle cross, scheurde de 14-jarige ruin Jet Set van de Zwitserse ruiter Robin Godel een onherstelbare pees en moest ter plekke worden afgemaakt.

 

Eisen professionele paardensport niet in lijn met natuurlijke behoeftes

De professionele paardensport vraagt het hoogste niveau van moed, mentale kracht en fysieke prestaties van de dieren. Veel van de beste sportpaarden leven daarom meestal puur om te knokken voor medailles. Om de kostbare edele dieren te beschermen tegen verwondingen, brengen ze het grootste deel van hun vrije tijd alleen door in de stal. Het financiële risico dat zou ontstaan als een wedstrijdpaard een verwonding oploopt terwijl hij met andere paarden in de paddock aan het ravotten is en niet zou kunnen worden ingezet voor komende wedstrijden, is te groot. Maar paarden zijn vrijheidslievende, zeer sociale en gevoelige wezens. Past de professionele paardensport dan wel bij deze soort? Nauwelijks.

 

 

Waaruit bestaat de moderne vijfkamp als Olympische discipline?

De Olympische discipline moderne vijfkamp heeft een bijzondere positie. In 1912 werd de competitie, die bestaat uit de afzonderlijke disciplines zwemmen, schermen, paardrijden (springen) en de combinatie hardlopen-schieten, voor het eerst gehouden tijdens de Olympische Zomerspelen in Stockholm. Bij het rijden moeten paard en ruiter een parcours van 350 tot 400 meter met 12 tot 15 hindernissen zien te overwinnen.

 

Paard en ruiter in het nauw

Het probleem achter deze discipline is, naast dat die onmogelijke eisen aan de paarden stelt, tweeledig: de selectie van paarden en de selectie van soms onervaren ruiters. Zo worden de paarden hiervoor door de organisator ter beschikking gesteld. Maar bijna geen enkele paardeneigenaar zou zijn dier willen uitlenen voor deze keiharde wedstrijd. Het resultaat: er worden paarden ingezet die niet op zo’n wedstrijd zijn voorbereid. Zo werden en worden paarden uit Polen waarvan sommige in slechte staat verkeren, regelmatig verhuurd voor evenementen in Duitsland – en worden ze gedwongen te presteren op een niveau waar ze mentaal en fysiek niet tegen opgewassen zijn.

 

Deelnemers hebben soms onvoldoende ervaring

Ook zijn de deelnemers – hoe gek het misschien ook klinkt – vaak niet voldoende getraind in de paardensport. Terwijl de Engelsen bijvoorbeeld goede ruiters hebben omdat de vijfkampjongeren vaak uit de groep ruiters worden gerekruteerd, zijn de Duitse pentatleten meestal goede zwemmers. De rijopleiding wordt één of twee keer per week gevolgd, in andere landen vindt de rijopleiding nog minder vaak plaats. Dit is één van de redenen waarom er altijd angstaanjagende beelden op televisie te zien zijn. Ruiters hangen in de teugels, zitten te ver achterop hun paard bij de sprongen en komen even later in een hindernis terecht – ze hebben het rijden gewoon niet goed onder de knie.

De situatie wordt bemoeilijkt omdat de deelnemers ook nog eens door loting worden getrokken. Ze krijgen slechts 20 minuten om kennis te maken met een paard. Het dier wordt dan ook meer gezien als een sportuitrusting dan als een partner.

 

Ontwikkelingen professionele paardensport

Ondertussen distantiëren velen zich van de vijfkamp, waaronder de Duitse paardensportkoepel (FN) en de wereldwijd overkoepelende Fédération Équestre Internationale (FEI). “Ons begrip van paardrijden ligt in de samenwerking tussen mens en paard en niet in het zien van het paard als een sportuitrusting”, legt FN-sportdirecteur Dennis Peiler uit. Paardrijden is inmiddels niet langer een onderdeel van de moderne vijfkamp. Dit heeft de wereldwijde sportbond UIPM (Union Internationale de Pentathlon de Moderne) begin november bekendgemaakt.

 

De strijd voor meer dierenwelzijn in de paardensport

Stichting Dier&Recht strijdt al jaren voor het welzijn van de paarden in de paardensport. De dierenbeschermingsorganisatie hoopt dat dit besluit van de UIPM een voorbeeld is voor andere dieronvriendelijke takken in de paardensport. Dierwetenschapper en paardendeskundige Sarah Pesie: “De paarden in de professionele sport worden continu tot het uiterste gedreven met inzet van zeer dieronvriendelijke trainingsmethodes. Het is een goede zaak dat paardrijden nu geen onderdeel meer is van de vijfkamp. Hopelijk is dit een wake-up callvoor de rest van de paardensport.”

Zo worden nog steeds veel paarden bereden met behulp van pijnlijke dwangmiddelen, zoals een bit in de mond, sporen en een zweep. Sarah Pesie: “Er is voldoende wetenschappelijke kennis om paarden op een positieve manier te trainen zonder dwangmiddelen. Een bit, kinketting en zweep zijn zeer dieronvriendelijk en niet meer van deze tijd.”

 

 

Aanklacht wegens dierenmishandeling

De Zwitserse dierenwelzijnsorganisatie ‘IG Wild beim Wild‘, die zich inzet voor een geweldvrije relatie tussen mens en dier, heeft het IOC en de FEI aangeklaagd wegens dierenmishandeling. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet alleen om het incident van Schleu, maar in het algemeen om alle hippische wedstrijden zoals dressuur, springconcoursen en eventing, evenals paardenraces en rodeo.

 

Dieren op Olympische spelen?

De discussie is aangewakkerd of sportdisciplines met dieren nog wel een plek moeten krijgen op de Olympische Spelen, waar de druk totaal anders is dan bij amateurtoernooien en in de recreatieve paardensport. Met professionele wedstrijden, die meestal ook nog eens een lange, stressvolle reis per vrachtwagen of vliegtuig met zich meebrengen, doe je de gevoelige dieren geen plezier.

 

Hoe gaat het nu met het paard Saint Boy?

Na de Olympische Spelen meldden de eigenaren van de ruin zich. Saint Boy is teruggekeerd naar huis in de Japanse prefectuur Shiga. Hij zou “in goede gezondheid verkeren, hoewel hij uitgeput is van de wedstrijden”. Actrice Kaley Cuoco, bekend van haar rol als Penny in The Big Bang Theory, reageerde ook op het voorval. “Dit soort incidenten zijn geen Olympische wedstrijden, maar een walgelijke en gewelddadige representatie van de sport”, schreef ze op Instagram. Ze kondigde ook aan Saint Boy te willen kopen. Kaley is ze een grote paardenfan. Zij en haar man Karl Cook houden verschillende paarden, waarvan sommige met een even nare voorgeschiedenis als Saint Boy.

Bron: Hart voor Dieren Magazine

Foto’s: Shutterstock