Wanhopig persen in de kattenbak, gebrek aan eetlust, sloomheid – bij obstipatie vertonen katten meestal duidelijke symptomen. Een bezoek aan de dierenarts toont dan vaak aan dat er harde ontlasting in de endeldarm opgehoopt zit. In veel gevallen is een röntgenfoto nodig om te bepalen of er mogelijk zelfs een levensbedreigende darmobstructie is die geopereerd moet worden. Ook bij diarree is een bezoek aan de dierenarts noodzakelijk. Vooral bij zeer waterige of zelfs
bloederige diarree is haast geboden, omdat hier ook levensbedreigende infecties achter kunnen zitten.

Verstopping bij katten

Vooral binnenkatten die weinig bewegen, hebben de neiging om harde ontlasting te hebben. Als de darmperistaltiek niet voldoende wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld door beweging of ruwe vezels in het voedsel, blijft de ontlasting langer in de dikke darm. Daar wordt er steeds meer vocht aan onttrokken, wat in extreme gevallen kan leiden tot keiharde ontlasting. Als dit stadium al is bereikt, helpt vaak alleen nog een behandeling bij de dierenarts. Als de stoelgang niet op gang kan worden gebracht door rectaal toegediend glijmiddel of sorbitolgel, moet onder narcose een klysma worden gegeven. De vloeistof die dan in de endeldarm komt, lost de ontlasting op. Gelukkig is deze drastische behandeling maar zelden nodig. Meestal kan door preventieve maatregelen bij risicopatiënten de ontlasting zo zacht worden gehouden dat de stoelgang geen problemen oplevert. Voedsel rijk aan ruwe vezels, eventueel met toevoeging van wat olie, lijnzaad, roggebrood
of aardappelzetmeel, houdt water in de darm vast en gaat harde ontlasting tegen. Binnenkatten hebben ook kattengras nodig, wat hen helpt om haren uit te braken die ze inslikken tijdens de vachtverzorging. Haarballen kunnen anders in de darm terechtkomen en ook de spijsvertering bemoeilijken.

Darmobstructie of chronische verstopping?

Het vermoeden van een levensbedreigende darmobstructie ontstaat vooral wanneer de stoelgang plotseling stopt en de toestand van de kat snel verslechtert. Als de problemen met de ontlasting echter af en toe optreden maar geleidelijk toenemen, wijst dit dit probleem niet zeldzaam, omdat ze  het vermogen hebben om veel water aan hun ontlasting in de endeldarm te onttrekken. In de meeste chronische gevallen van obstipatie is de endeldarm al sterk verwijd door de constante ophoping van ontlasting. Deze ‘megacolon’ moet in ernstige gevallen chirurgisch worden aangepakt. Andere ziekten kunnen ook leiden tot chronische obstipatie en megacolon, zoals een bekkenbreuk die verkeerd is genezen. De bekkenbotten vernauwen dan de diameter van de endeldarm zodanig dat de ontlasting ervoor ophoopt en de darm verwijdt.

Belangrijk om te weten

Let op: De maatregelen om de ontlasting zacht te houden mogen nooit worden toegepast bij een darmobstructie (bijvoorbeeld door vreemde voorwerpen). Ook een verstoring in de zenuwvoorziening, bijvoorbeeld door ruggenmergschade, kan de functie van de endeldarm beïnvloeden. Ten slotte kan obstipatie ontstaan als een kat het gebruik van zijn kattenbak als onaangenaam of moeilijk ervaart. Slechte hygiëne, plaatsing op een ongeschikte plek of bedreiging/pesten door andere katten in het huishouden zijn typische voorbeelden. Bij langharige katten kunnen de haren bij de anus soms verkleven, bijvoorbeeld na diarree, en zo obstipatie veroorzaken. Het is dus altijd belangrijk om te proberen de oorzaak van het probleem te achterhalen.

Het artikel gaat verder onder de foto

Diarree bij katten

Als je kat te zachte ontlasting heeft, kunnen er in extreme gevallen levensbedreigende infecties achter schuilgaan. Dit geldt vooral voor jonge katten. Omdat er vaak tegelijkertijd sprake is van overgeven, verliest de kat snel veel vocht en kan hij circulatieproblemen krijgen. Zonder infusen en intensieve zorg is het moeilijk om
ernstig getroffen katten te redden. Diarree komt vaker voor bij voedingsproblemen. Een plotselinge verandering van voeding, een hoog gehalte aan koolhydraten (suiker) in het voedsel, of een voedselallergie of -intolerantie kunnen de spijsvertering van sommige katten verstoren. De ontlasting wordt dan papperig tot waterig,
hoewel het algemene welzijn van de kat in dit geval nauwelijks wordt aangetast. Je moet deze voedingsfouten vermijden bij gevoelige katten. Indien nodig helpt een licht verteerbaar dieet, bijvoorbeeld gekookte kip en rijst, om over de malaise heen te komen.

Samenhang met andere aandoeningen

Ook onderliggende ziektes kunnen de darm beïnvloeden. Bijvoorbeeld een hartaandoening die de doorbloeding van de darm vermindert, kan voor diarree zorgen, of zelfs leverschade of nierschade veroorzaken door een toename van gifstoffen in het bloed. Naast de symptomen van de onderliggende ziekte, komt vaak ook braken voor. Vooral katten die buiten komen, kunnen af en toe wormen oplopen, die ook een oorzaak kunnen zijn. Daarnaast is er de mogelijkheid van vergiftiging, bijvoorbeeld door plantendelen, zware metalen of medicijnen die niet worden verdragen. Helaas is het niet meteen duidelijk of de spijsverteringsproblemen van jouw dier onschuldig zijn of dat er behandeling nodig is. Tekenen van stoelgangproblemen die lang aanhouden of vaak terugkomen, moet je zeker laten onderzoeken. Het is het beste om ook meteen een vers ontlastingsmonster mee te nemen naar de dierenarts.

Tips voor obstructie en diarree

Wanneer een kat zijn toiletgewoonten verandert, is dit meestal een teken van interne problemen. Let goed op of je kat vaker of minder vaak dan normaal ontlasting heeft en of de consistentie zachter of harder is.

• Als de diarree erg waterig of zelfs bloederig is, moet je absoluut direct een dierenarts raadplegen. Vooral bij jonge kittens of bij langdurige diarree kan dit levensbedreigend zijn.
• Lichte diarree van korte duur is meestal geen reden tot zorg. Vaak is het te wijten aan een te abrupte verandering van voeding of een lichte ‘malaise’.
• Neem indien mogelijk een vers ontlastingsmonster mee naar de dierenarts en laat dit ter plaatse onderzoeken.
• Ontworm katten die buiten komen regelmatig.
• Ook bij verstopping moet je zeker naar de dierenarts gaan, vooral als de ontlasting plotseling stopt – een gevaarlijke darmobstructie kan dan de oorzaak zijn.
• Als de ontlasting af en toe wat te hard is, kun je het de kat gemakkelijker maken door olie, lijnzaad of rauw aardappelzetmeel aan het voedsel toe te voegen.
• Lactulose (een laxeermiddel), verkrijgbaar als siroop bij de apotheek, werkt drastischer en mag alleen in kleine hoeveelheden en uitsluitend op advies van een dierenarts worden toegediend.